مسجد جامع ارومیه از گذشته تا کنون درحال کاوش بوده و شواهدی از بقایای معماری دوره­‌های مختلف در آن به دست آمده است. باستان‌شناسان در کاوش جدید در این مسجد که برای تکمیل و بازنگری کاوش‌های پیشین انجام شد به بقایای معماری متعلق به سده‌­های میانی و متأخر اسلامی دست یافتند. ستارنژاد ـ سرپرست هیأت باستان‌شناسی مسجد جامع ارومیه ـ گفت: این آثار معماری با مصالح سنگ، آجر و گچ و خشت ساخته شده‌­اند، فضاها غالباً در ابعاد کوچک بوده و تمرکز عمده فضاهای معماری عموماً در جبهۀ جنوبی ساختمان مسجد است.

به گمان این باستان‌شناس، این آثار معماری در گذشته کارکرد تجاری داشته­‌اند.

باستان‌شناسان که همچنان درحال کاوش در مسجد جامع ارومیه هستند انتظار دارند با ادامه فرآیند کاوش و یافته‌های بیشتر به درک بهتر از کارکرد این معماری برسند.

بقایای معماری انتقال آب شهر ارومیه، یکی دیگر از نویافته­‌های معماری این فصل از کاوش در مسجد جامع ارومیه بود که سرپرست هیأت باستان‌شناسی این مسجد درباره آن گفت: این سازه­‌ها که با سنگ ساخته شده‌­ در سده‌­های میانی و متأخر اسلامی کارکرد انتقال و هدایت آب رودخانۀ «شهرچای» به داخل بافت ارومیه را داشته‌اند.

بررسی‌های این باستان‌شناس به این نتیجه رسیده است که این سازه‌­ها با شیب ملایم از سمت جنوب به شمال ایجاد شده‌­ و به مرور زمان با آوار پر شده‌اند.

نتایج جدید کاوش‌های اخیر حالا باستان‌شناسان را مطمئن کرده که سازه‌­های کشف‌شده در کاوش‌­های پیشین از نظر گاه‌شناختی و کارکرد به بازنگری نیاز دارد. ستارنژاد در این‌باره گفت: تاکنون نظریات مختلف دربارۀ پیشینۀ این مسجد و کارکرد اولیه آن از سوی بسیاری از پژوهشگران ارائه شده بود، اما نتایج به‌دست‌آمده از کاوش حاضر، ضمن رد نظریات پیشین، کارکرد سازه‌­های کشف‌شده را مشخص کرده است.

به تشخیص این باستان‌شناس، سازه‌­های نویافته ارتباط آیینی ـ دینی با مسجد جامع ندارد و عموماً در راستای سیستم انتقال و هدایت آب است.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی مسجد جامع ارومیه انتظار دارد ادامه کاوش باستان­‌شناختی در روزهای آینده، در جبهه جنوب­ شرقی، نتایج بهتری درباره محوطه مسجد جامع ارائه دهد و در آن صورت درک بهتری از پیشینه مسجد جامع ارومیه می­‌توان به دست آورد.